روزنامه اعتماد
1396/12/07
تحريم قرباني
سارا معصوميسه سال از حمله عربستان سعودي در راس ائتلافي از 9 كشور آفريقايي و خاورميانه‌اي به يمن مي‌گذرد. سه سال باران بمب، كشتار كودكان، بي‌پناهي زنان و تولد نسلي كه يمن را بدون سوء تغذيه شديد و ويراني‌هاي گسترده نمي‌شناسد. براساس آخرين گزارش‌هاي سازمان ملل، شرايط بحراني مردم در يمن در حال تبديل كردن اين كشور به بدترين بحران انساني در نيم قرن گذشته است. فقيرترين كشور جهان عرب از سه سال قبل درگير تنش ميان حوثي‌ها و عربستان سعودي است و اين در حالي است كه اين بحران نظامي تبعات منفي وسيعي نظير كمبود وحشتناك مواد غذايي و شيوع گسترده وبا را به دنبال داشته است.
در چنين شرايطي صبح روز دوشنبه نمايندگان كشورهاي عضو شوراي امنيت در نيويورك با بحث در صحن شورا درباره اوضاع در خاورميانه و تمركز بر پرونده يمن آغاز شد؛ جلسه‌اي داخلي براي تمديد ماموريت يك ساله گروه كارشناسي كميته تحريم يمن كه البته با قطعنامه پيشنهادي انگليس همراه شده است. قطعنامه‌اي كه انگليس پيش نويس آن را تهيه كرده و البته مورد مشورت با فرانسه و امريكا نيز قرار گرفته، در چند روز گذشته چندبار دستخوش تحولات شده و به نظر مي‌رسد كه در بخش‌هايي از آن كه مربوط به ادعاهاي سعودي درباره انتقال سلاح از ايران به حوثي‌هاي يمن است، تعديل‌هايي صورت گرفته است. با اين وجود متن تعديل شده نيز مورد اعتراض روسيه قرار دارد و برخي منابع پيش بيني مي‌كنند كه احتمالا نماينده روسيه در جلسه امروز (دوشنبه) دست به وتو خواهد شد. درحالي كه اصلي‌ترين مسبب بحران انساني در يمن، محمد بن سلمان، وليعهد عربستان سعودي است، نام اين كشور در قطعنامه‌اي كه بريتانيا به كمك امريكا و فرانسه آن را تهيه كرده تنها دو بار و آن هم به عنوان قرباني حملات موشكي پراكنده و بدون تلفات حوثي‌هاي يمن مورد اشاره واقع شده است.
همزمان رسانه‌هاي اسراييلي مانند هاآرتص و رسانه سعودي چون العربيه ترجيح دادند بخش مربوط به ايران اين قطعنامه را از بحران انساني كه گريبان يمن را گرفته پررنگ‌تر كنند و در تيترهاي خود در 48 ساعت گذشته ادعا كردند كه تمركز قطعنامه پيشنهادي بر ايران و محكوم كردن فعاليت‌هاي ايران در انتقال سلاح به حوثي‌هاي يمن است (ادعايي كه تاكنون اثبات نشده است) . اين ادعا در حالي به تيتر رسانه‌هاي غربي و برخي رسانه‌هاي ايراني بدل شد كه به گفته نماينده كويت در شوراي امنيت كه رياست دوره‌اي شورا را نيز برعهده دارد، متن نهايي همچنان در حال چكش كاري است و در آخرين متن تعديل شده نيز خبري از عبارت «محكوم كردن ايران» نيست. نماينده روسيه در سازمان ملل پس از آنكه متن اوليه پيش نويس منتشر شد و در آن انتقادهاي بسياري به نقش ايران در انتقال سلاح به حوثي‌ها وارد شده بود با اين پيش‌نويس به صراحت مخالفت كرد و تاكيد داشت كه تمركز قطعنامه بايد بر تجديد كار كارشناس‌ها براي بررسي اعمال تحريم‌ها عليه يمن باشد و نه محكوم كردن صرف ايران. با وجود آنكه امريكا، امارات و عربستان سعودي ادعا مي‌كنند كه تجهيزات استفاده شده در حملات موشكي به رياض از ايران به يمن منتقل شده است، گروه كارشناسي سازمان ملل مي‌گويند كه هرچند به نظر مي‌رسد اين تجهيزات ايراني هستند اما آنها نمي‌توانند ارسال‌كنندگان اين تجهيزات را شناسايي كنند. عربستان سعودي ادعا مي‌كند كه در جريان سه سال گذشته حوثي‌ها 88 بار حمله موشكي به مناطق مختلف عربستان داشته‌اند و اين در حالي است كه بخش اعظمي از اين حملات بدون هيچ‌گونه تلفات انساني بوده است.
در بخش‌هايي از متن قطعنامه كه تا عصر روز يكشنبه نهايي شده بود درباره گزارش گروه كارشناسان سازمان ملل مبني بر اينكه تسليحات ايراني پس از اعمال تحريم تسليحاتي يمن در سال 2015 همچنان به اين كشور منتقل شده‌اند، ابراز نگراني شده است. همچنين در بخش‌هاي ديگر تاكيد شده كه ايران به پاراگراف 14 قطعنامه 2216 مصوب سال 2015 كه مي‌گويد كشورها بايد مانع از انتقال مستقيم يا غيرمستقيم تجهيزات نظامي خود به يمن شوند عمل نكرده است. عربستان سعودي از ابتداي ورود به يمن ادعاي انتقال تجهيزات نظامي از ايران به يمن را مطرح كرد و البته پله پله اصرارها براي محكوم كردن ايران را شدت بخشيد. سعودي‌ها پس از چند حمله موشكي حوثي‌هاي يمن به حومه رياض ادعا كردند كه در موشك‌هاي پرتاب شده از تجهيزات نظامي ايراني استفاده شده است و بخشي از اين عدوات نظامي را به واشنگتن فرستادند تا در موزه نظامي_ سياسي مد نظر نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل به نمايش درآيد. نيكي هيلي نيز يك بار در جمع خبرنگاران امريكايي و همچنين نمايندگان رسانه‌هاي بين‌المللي ادعاهاي خود درباره ايراني بودن تجهيزات نظامي مورد استفاده در موشك‌ها را مطرح كرد و بار ديگر نيز با دعوت از اعضاي دايم شوراي امنيت به توري در پايگاه نظامي پنتاگون در كاخ سفيد و واشنگتن تلاش كرد به همه بقبولاند كه دست ايران در پشت پرده حمله حوثي‌ها به رياض است. البته ترفندهاي نيكي هيلي از سوي بسياري از رسانه‌ها به تلاش‌هاي كالين پاول در صحن شوراي امنيت پيش از حمله به عراق در سال 2003 ميلادي تشبيه شد و همگان از پرونده‌سازي با توسل به مدارك بسيار ضعيف و جعلي براي توجيه حمله نظامي به ايران يا سختگيري بر تهران سخن گفتند.
با اين وجود تيمي از كارشناسان سازمان ملل در گزارشي كه در ماه ژانويه منتشر شد، ادعا كردند كه مداركي در اختيار دارند كه نشان مي‌دهد ايران پس از سال 2015 اقدام به انتقال تجهيزات نظامي به يمن كرده است. به نظر مي‌رسد كه بريتانيا، فرانسه و ايالات متحده با تدوين پيش‌نويس اوليه كه ايران در آن به صراحت محكوم مي‌شد قصد داشتند خط تهاجمي به راه افتاده توسط سعودي را دنبال كنند كه رايزني‌هاي پشت پرده مقام‌هاي ايران و البته تهديدهاي مسكو با توسل به حق وتو آنها را در اين مسير ناكام گذاشت. طرح مساله ايران در قالب پرونده يمن در حالي صورت مي‌گيرد كه ايالات متحده در يك سال گذشته براي بازگرداندن پرونده ايران به شوراي امنيت به عنوان يك سوژه امنيتي تلاش بسياري كرده است. نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل در چندماه نخست وقت خود را صرف تلاش براي تخريب توافق هسته‌اي ايران با 1+5 كرد و زماني كه نه از كانال شوراي امنيت و نه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي موفق نشد به سراغ فعاليت‌هاي منطقه‌اي و آزمايش‌هاي موشكي ايران رفت. نيكي هيلي براي به سرانجام رساندن اين دو پرونده در شوراي امنيت سرمايه‌گذاري كرده و اين در حالي است كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده نيز اين دو مساله را به برجام گره زده و هشدار داده كه اگر اروپا تا نيمه ماه مه دست به اصلاح توافق هسته‌اي با ايران نزند يا الحاقيه‌اي به آن اضافه نكند، وي تعليق اجراي تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را تمديد نخواهد كرد. فرانسه، بريتانيا و آلمان در قالب تروييكاي اروپايي هرچند بر تداوم اجراي كامل توافق هسته‌اي تاكيد دارند اما نشانه‌هايي از همراهي با امريكا را در اين دو پرونده به تصوير كشيده‌اند. نيكي هيلي نماينده امريكا در سازمان ملل كه براي اجابت درخواست سعودي در محكوم كردن ايران در پرونده يمن از هيچ تلاشي فروگذار نكرده در تمام جلسات شوراي امنيت درباره پرونده‌هاي متفاوت خاورميانه مانند فلسطين پاي ايران را به ميدان مي‌كشد و به عنوان نمونه هفته گذشته در جلسه‌اي درباره سرنوشت مذاكرات صلح ميان اسراييل و فلسطين ادعا كرد كه وقت آن فرارسيده كه شوراي امنيت به تخلفات ايران رسيدگي كند.
درحالي كه عربستان سعودي به دليل تداوم حملات گسترده هوايي به يمن و كشتار زنان و كودكان تاكنون سوژه مورد تحريمي از كانال شوراي امنيت قرار نگرفته است هدف از بحث امروز در شوراي امنيت اين است كه تحريم‌ها عليه يمن يك سال ديگر تمديد شود و همچنين استفاده حوثي‌ها از موشك‌هاي بالستيك نيز هدف تحريم‌هاي جديد قرار گيرد. عادل الجبير، وزير خارجه عربستان سعودي نيز در چند هفته گذشته براي موجه جلوه دادن تلاش‌هاي مشترك با امريكا در شوراي امنيت براي مطرح كردن نام ايران در قالب سوژه يمن، ادعا كرد كه تجهيزات و تسليحات نظامي كه ايران به ادعاي وي به حوثي‌ها مي‌رساند مي‌تواند در اختيار گروه‌هاي تروريستي مانند القاعده قرار بگيرد. الجبير در بخش‌هاي ديگري از ادعاهايش تاكيد كرد كه ايران نه تنها تجهيزات به يمن ارسال مي‌كند بلكه دانش و تكنولوژي اين موشك‌ها را هم منتقل مي‌كند كه اين مساله مي‌تواند مورد استفاده القاعده و داعش قرار بگيرد. وزير خارجه عربستان سعودي در حالي چنين ادعاهايي را مطرح كرده است كه كشته شدن بيش از حداقل 10 هزار نفر در يمن در سه سال گذشته و همچنين بالا رفتن تلفات ناشي از بيماري وبا در اين كشور به خصوص در ميان كودكان كم از عمليات‌هاي انتحاري داعش در سوريه و عراق نداشته است.
رايزني‌هاي ديپلماتيك عراقچي درباره يمن
ارتباط ميان ايران و حوثي‌هاي يمن در حالي امروز در صحن شوراي امنيت با لفاظي‌هاي نماينده امريكا مطرح مي‌شود كه سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه كشورمان در 10 روز گذشته هم در مونيخ و هم در لندن با مقام‌هاي اروپايي درباره وضعيت بغرنج انساني در يمن، رابطه ميان ايران و حوثي‌ها و همچنين طرح محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان براي حل و فصل بحران در اين كشور رايزني‌هاي فشرده‌اي را پيش برده است. حميد بعيدي نژاد سفير ايران در بريتانيا پس از بازگشت عراقچي از لندن در گزارشي كوتاه درباره دستاوردهاي اين سفر تاكيد كرد كه با توجه به مذاكرات مهمي كه در سطح شوراي امنيت سازمان ملل متحد و در سطح قدرت‌هاي بزرگ جهاني و منطقه‌اي براي پايان دادن به بحران يمن در جريان است، ايران و بريتانيا تلاش مي‌كنند با هماهنگي‌هاي بيشتر امكان تاثير‌گذاري اقدامات جمعي را بالا ببرند. بعيدي نژاد با اشاره به اينكه در تحولات منطقه‌اي تفاهم كامل ميان دو طرف برقرار نيست و اختلاف‌نظرهاي مهمي با هم دارند، افزود: با توجه به اشتراك نظر دو كشور مبني بر ضرورت پايان هر‌چه سريع‌تر جنگ يمن كه به يك جنگ تمام عيار غير‌انساني انجاميده است، ايران و انگليس تصميمات مهمي در خصوص اقدام به پايان دادن به بحران اتخاذ كردند. البته ايران در اين ميان مخالفت شديد خود را نسبت به درج‌بندي در محكوميت ايران در پيش‌نويس پيشنهادي مورد بحث در خصوص يمن در شوراي امنيت اعلام كرد كه قرار شد مشورت‌هاي فشرده دو طرف براي حل مشكل ادامه يابد. سيدعباس عراقچي اوايل هفته گذشته در مونيخ نيز در جلسه‌اي با معاونان وزراي خارجه ايتاليا، فرانسه، انگلستان و آلمان درباره مساله يمن و نقش مثبتي كه ايران مي‌تواند در اين پرونده ايفا كند، رايزني‌هايي انجام داده بود. به نظر مي‌رسد كه تلاش‌هاي ديپلماتيك مقام‌هاي متفاوت وزارت خارجه در يك هفته گذشته از تند و تيزي ضد‌ايراني لحن قطعنامه‌اي كه قرار است امروز در شوراي امنيت به راي گذاشته شود، كاسته است.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
